04 Ekim 2024 itibariyle Covid-19 ile mücadelede aşılanan sayısı kişiye ulaştı.
(İZMİR) – İzmir İş Dünyası Buluşması’nda konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, enflasyon gayeleriyle ilgili; “Gelecek yıl bu vakitlerde enflasyondan bu kadar fazla bahsetmeyeceğiz. Yüzde 20-30 bandında bir enflasyon olacak. 2025’in sonu prestijiyle yüzde 20’nin altında bir enflasyona kapatmayı planlıyoruz. 2026’nın sonunda ise tek haneli enflasyona ulaşmayı planlıyoruz” dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, İzmir Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası ve İzmir Ticaret Borsası iş birliğiyle düzenlenen İzmir İş Dünyası Buluşması’na katıldı.
Toplantıya, İzmir Valisi Süleyman Elban, İzmir Ticaret Odası Başkanı Mahmut Özgener, Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Lideri Nadir Yorgancılar ve İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Lideri Işınsu Kestelli ile iş dünyası bileşenleri katıldı.
Toplantıda konuşan Yılmaz, yenilenen Orta Vadeli Program, enflasyon ve büyüme, istihdam artışı ve yapısal ıslahatlarla ilgili gayelerini anlattı.
“Bizim temel gayemiz enflasyonla mücadele”
Orta Vadeli Program’ın emellerini açıklayarak konuşmasına başlayan yılmaz, dört ana başlığa dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bizim temel hedefimiz enflasyonla mücadele”
OVP’yi yeniledik. OVP ile birlikte siyaset belirsizliklerini de ortadan kaldırdık. Güncellediğimiz OVP’de de ana siyaset çerçevemize hiçbir biçimde dokunmadık. Yalnızca makro iktisatta, iç ve dış kurallarda değişen şeylere nazaran birtakım güncellemeler yaptık. Dört ana başlıkta özetliyorum ben. Bizim temel maksadımız enflasyonla uğraş. Enflasyonu 3 yıllık bir perspektif içinde tek haneli sayıya kavuşturmak. Bunun için de bir geçiş periyodu, dezenflasyon devri ve kalıcı fiyat istikrarı diye üç devir belirlemiştik. O devirleri muvaffakiyetle tamamlama sürecindeyiz. İkincisi büyüme… Enflasyonla gayret ederken kalkınmayı, büyüme ve istihdamı belli bir seviyede sürdürmeye muhtaçlığımız var. Bizim tıpkı vakitte kalkınma sürecini de devam ettirmemiz gerekiyor. Yani istihdam ve kalkınmayı tıpkı vakitte yürütmeliyiz. Üçüncü başlığımız; istikrar ve büyümeyle birlikte kalıcı toplumsal refahı artırmak. Süreksiz birtakım iyileştirmeler, enflasyonun düştüğü, sürdürülebilir büyümenin sağlandığı bir ortamda kalıcı toplumsal refahı artırmak en son hedefimiz. Bütün bunların yanı sıra konjonktürel olarak da zelzelenin yaralarını sarmak. Afetlere karşı kentlerimizi dirençli hale getirmek.”
“Yıl sonu itibar ıyla beklentimiz 3.5’luk bir büyümeyle bu yılı kapatmak”
Rakamlar üzerinden istikrarlı ekonomik büyümenin sağlandığını söz eden Yılmaz, şöyle konuştu:
“Rakamlar değişir. Kesinlikle bir ölçü denetim edemediğiniz faktörler vardır. Biz geçen yıl OVP’yi yaparken Gazze’de bu insanlık dramı yoktu. Dolaysıyla denetim edemediğiniz birçok ögede da bu programları etkiliyor. Lakin büyük oranda OVP’nin gerçekleştiğini, amaçlarımızda ilerlemeler sağladığımızı söz edebilirim. Geçen yıl ortaya koyduğumuz beklentilerden daha güzel bir durumdayız. Geçen yıl ekonomimiz yüzde 5,1 büyümüştü. 14 yıl boyunca kesintisiz büyümesini devam ettirdi Türkiye iktisadı. Bir yıl, iki yıl büyümek değil problem. Kıymetli olan uzun müddet yüksek büyümeyi sağlamak. 2002 yılında satın alma gücü kalitesine nazaran dünyanın 18. büyük ekonomisiymiş. Bugün 11. büyük iktisadı pozisyonunda. Geçen yıl prestijiyle ulusal gelirimiz birinci sefer 1 trilyon dolar düzeyini geçti. 1 trilyon 130 milyar dolara yükseldi. Kişi başına düşen gelirimiz ise 13 bin 243 dolar oldu. Bu yıl beklentimiz ekonomik büyüklüğümüzün dominant dolar olarak 1.3 trilyon lira düzeyine gelmesini istiyoruz. Kişi başına düşen ulusal gelirin de 15 bin dolar düzeyini aşmasını bekliyoruz. Bu yılın birinci 6 ayında büyümemiz 3,8 olarak gerçekleşti. Son 20 yıla bakarsanız ortalamamız 5,4. Bu büyüme suratına düşük diyebilirsiniz. Fakat dünya ortalamasında yüzde 2-2,5 ortasında. Bilhassa enflasyonla uğraş ettiğimiz bu ortamda hiç de azımsanacak bir sayı değil. Sayının büyüklüğünden öte kompozisyonu da çok değerli. Büyümenin ne kadar olduğu kadar, nereden kaynaklı olduğuna da bakmamız gerekiyor. Bizim Orta Vadeli Pprogram’daki temel çerçevemiz istikrarlı büyüme. Bunu da yaklaşım durumdayız. Bu alanda maksadımıza ulaşmış durumdayız. Yıl sonu prestijiyle beklentimiz 3.5’luk bir büyümeyle bu yılı kapatmak.”
“Büyüme ve enflasyon ortasında kısa vadede külfetli tablolar oluşabilir”
İhracatta artış öngördüklerinin altını çizen Yılmaz, ihracatçılara kısa devir daha sabretmeleri gerektiğini belirterek şu sözleri kullandı:
“Gelecek yıla baktığımızda üç tane olumlu tesir görüyoruz. Birincisi, bizim ihracatımızı, kurdan çok daha fazla etkileyen, dış pazarlarımızdaki büyümedir. Dış pazarlarımız büyüyünce kur ne olursa olsun ihracatımız artıyor. Dış pazar daralınca da tam zıddı oluyor. Bu çerçevede en değerli iki bölge Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Avrupa. Türkiye’nin ihracatının yüzde 70 civarında kısmı bu iki bölgede gerçekleşiyor. Her iki bölgede de büyümenin geçmişe nazaran daha yüksek olacağı bir periyoda giriyoruz. Bu ihracatçılarımız açısından olumlu bir adım. Gelecek yıl yüzde 4 üzere bir büyüme gayesi koyduk. ‘Enflasyonla çaba ederken bu kadar büyüme olur mu’ diye soruluyor. Biz bütün koşulları göz önüne alarak bu hesaplamaları yaptık. Başaracağımıza inanıyoruz. Büyüme ve enflasyon ortasında kısa vadede sorunlu tablolar oluşabilir. Lakin temel olarak enflasyonun düşürülmesi, büyüme oranını da güçlendirir. Enflasyonun düştüğü ortamda öngörülebilirlik artar, geleceğe dönük beklentiler güçlenir. Biz burada temel bir çelişki görmüyoruz. Kısa periyotlu etkilenmeler olabilir. Bunları sabırla atlattığınızda temel bir çelişki olmadığını, düşük enflasyonla sürdürülebilir büyümenin bir ortada gittiğini görürsünüz. Geçmiş tarihimize baktığımızda enflasyonun düşük seyrettiği devirler büyümemizin çok daha güzel olduğu periyotlar.”
“2026’nın sonunda ise tek haneli enflasyona ulamayı planlıyoruz”
Gelecek 2 yıl için enflasyon amaçlarını de anlatan Yılmaz, şunları kaydetti:
“Enflasyonda en temel meselemiz… Başından beri söyledik. Sürpriz olmadı. Ana eğilimi paylaştık. ‘Bir geçiş süreci olacak’ dedik. Süreksiz olarak enflasyonun yükseleceğini ve sonra düşme eğilimine gireceğini söyledik. Bilhassa 2024’ün ikinci yarısında besbelli bir düşüş olacağını söyledik. Hakikaten o denli oldu. Hazirandan bu güne 23,5 puanlık bir düşüş var. Eylül enflasyonu geldiğinde göreceksiniz enflasyon 50’nin altına inecek. Yıl sonu geldiğinde de maksadımız yüzde 41,5. Yüzde 41,5 da Merkez Bankamızın üst bandına yakın bir noktada bu yılı tamamlayacağımıza inanıyorum. 2025’te nasıl bir tablo görüyoruz? Gelecek yıl bu vakitlerde enflasyondan bu kadar fazla bahsetmeyeceğiz. Yüzde 20-30 bandında bir enflasyon olacak. 2025’in sonu prestijiyle yüzde 20’nin altında bir enflasyona kapatmayı planlıyoruz. 2026’nın sonunda ise tek haneli enflasyona ulaşmayı planlıyoruz. İstihdamda varsayımlarımızın ötesinde düzgün gidiyoruz. İstihdam ve işsizlikte 1 puan civarında beklentilerimizden daha uygun geldi. Yılı 9,3 ile kapatacağız üzere görünüyor. Ekonomimiz son bir yılın içerisinde 1 milyonun üzerinde ekonomimiz istihdam üretmiş.”
“1,5-2 puan civarında kamu harcamalarının ulusal gelire oranı düştü”
Hazırlana programını ıslahat bazlı olduğunun altını çizen yılmaz, kamu harcamalarının da mili gelire oranının düştüğüne dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bizim programımız yalnızca bir para programı değil. Para programının yanı sıra maliye siyaseti ve yapısal ıslahatlarla tamamlanan bütüncül bir çerçeve. Münasebetiyle bir taraftan para siyaseti yürütürken bir taraftan da maliye politikalarımızla çok güçlü bir dayanak veriyoruz. Bunu da en uygun ölçebileceğiniz şey kamu harcamalarının ulusal gelire oranıdır. Kamu harcamalarının ulusal gelire oranı düştü. Geçen yıl iddiamıza nazaran 1,5-2 puan civarında kamu harcamalarının ulusal gelire oranı düştü. Münasebetiyle bu maliye siyasetleri kanalıyla enflasyonla gayrete önemli dayanak koyduğu ortadadır.
Asıl olan yapısal ıslahat. Kalkınmakta olan bir ülke olarak üzerinde durmamız gereken husus yapısal ıslahatlar. Bunu başaracağız ki ülkemizde verimlilik ve rekabet gücü artsın. Bu kapsamda geçen yıl birinci kere OVP’lerin ekine bir ıslahat gündemi koyduk. Bu yıl da birebir çerçeveyi devam ettiriyoruz. Geçen yılın birinci çeyreği için 26 önlem planlamıştık. 20’sini gerçekleştirdik. Yapısal ıslahatta neler olacak? Yeni bir sanayi siyasetine Türkiye’nin gereksinimi olduğunu tespit ettik. Endüstride yüksek katma kıymetli bir üretim geçişi öngörüyoruz. AR-GE’nin ticarileşmesi, yenilikçi projelerin desteklenmesi değerli bir hadise. Yeşil dönüşümü hızlandırmamız, karbon nötr bir iktisada hakikat uzun vadede gitmemiz gerekiyor. Dijital dönüşüm… Yapay zeka dahil olmak üzere her alanda dijital dönüşümü başarmamız gerekiyor. Kamu altyapı yatırımlarını etkinleştiriyoruz. Bilhassa tarımı stratejik bir dal olarak görüyoruz. Dünyada modası geçmeyecek bir dal varsa o da tarım kesimidir. Tarım kesimini desteklemeye devam edeceğiz. Palavra yanlış bir ekip şeyler de söylendi. Enflasyonla çaba ettiğimiz üzere dezenformasyonla da uğraş etmeliyiz. Tarımı stratejik bir bölüm olarak görüyoruz. Ziraî verimliliği artırmamız, besin üretimini artırmamız, gelir dağılımı bakımından çok değerli katkılar sunacak. Bu bakımdan havza bazlı, suyu temel alan destekleme modeli üzerinde çalışıyoruz. Sanayi alanlarıyla pazarlar ortasındaki lojistik maliyetleri düşürmek de ıslahat alanımız.”
Cevdet Yılmaz: “2025’in ortalarında enflasyondan bugünkü kadar bahsetmeyeceğiz”
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.