Eğitim Sen İzmir’den Bütçe Protestosu: “Devletin Eğitim Harcaması Azalırken Hane Halkının Cebinden Yapılan Harcamalar Arttı”

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

HABER: SULTAN AKSİYON KELEŞ – KAMERA: KERİM UĞUR

Eğitim Sen İzmir Şubeleri, Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2024 yılı bütçesini basın açıklamasıyla protesto etti. Eğitim-Sen İzmir 1 Nolu Şube Lideri Necip Vardal, “Yıllardır eğitime ayrılan ödenekler yüksek enflasyon karşısında yalnızca rakamsal olarak artarken, direkt eğitim hizmetlerine yönelik yatırımlar açısından hazırlanan bütçelerde okulların temel gereksinimlerini karşılayacak kadar artış yapılmamaktadır…Devletin eğitim harcamalarına yaptığı katkı yıllar içinde istikrarlı bir formda azalırken, hane halkının cebinden yaptığı eğitim harcamalarının hissesi artmaya devam etmektedir” dedi. Açıklamada, MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan hissenin başlangıç olarak en az iki kat arttırılması, eğitim kurumlarının bütün gereksinimlerini karşılayacak bir bütçe sistemi oluşturulması, bütün okullara gereksinimi kadar ödenek ayrılması talep edildi.

Kamu İşçileri Konfederasyonu Sendikası’na (KESK) bağlı Eğitim Sen İzmir Şubeleri, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde 14 Kasım Salı günü görüşülecek olan Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın 2024 yılı bütçe teklifini protesto etmek için Konak’ta bir ortaya geldi. “2024 Ulusal Eğitim Bakanlığı bütçesinde eğitim işçileri ve okullar yok! Bütçeden hissemizi istiyoruz” pankartı etrafında toplanan eğitimciler, sık sık “İnsanca bir ömür istiyoruz”, “Savaşa değil, eğitime bütçe” sloganlarını attı.

“MEB BÜTÇESİ 2023’E NAZARAN İKİ KATTAN FAZLA ARTMIŞ ÜZERE GÖRÜNSE DE BU BÜSBÜTÜN YANILSAMADIR”

Şubeler ismine açıklamayı okuyan Eğitim Sen İzmir 1 Nolu Şube Lideri Necip Vardal, “2024 yılı Ulusal Eğitim Bakanlığı bütçesi, zarurî gereksinimleri karşılamaktan uzaktır” dedi. Açıklamanın devamında şunları söyledi:

“2024 Yılı Merkezi İdare Bütçesi görüşmeleri TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda sürmektedir. Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2024 bütçesi görüşmeleri 14 Kasım Salı günü yapılacaktır. 2024 yılı MEB bütçesi, ülke iktisadında yaşanan ağır ekonomik kriz şartları ve Türk lirasında yaşanan kıymet kaybının da tesiriyle 2024 yılı için 1 trilyon 92 milyar lira olarak belirlenmiştir. 2024 MEB bütçesi 2023’e nazaran iki kattan fazla artmış üzere görülse de bu durum büsbütün bir yanılsamadır. Eğitimde en temel muhtaçlıklar görmezden gelinerek hazırlanan 2024 MEB bütçesinin mecburî eğitim harcamalarını bile karşılamaktan uzak olduğunu bugünden söylemek mümkündür.

“EĞİTİM HARCAMALARININ TEMEL YÜKÜ, VELİLERİN SIRTINA YIKILMIŞTIR”

Her bütçe periyodunda bütçede aslan hissesini eğitime ayırdıklarını tez eden AKP hükümetleri devrinde, eğitim bütçesinin ulusal gelire oranı OECD ortalaması olan yüzde 6’nın yarısına bile ulaşmamıştır. Geçtiğimiz 22 yıl içinde MEB bütçesinin merkezi bütçeye ve ulusal gelire oranı çok değişmediğinden eğitim harcamalarının temel yükü, büyük ölçüde velilerin sırtına yıkılmış, bu durum zati geçim zahmeti yaşayan velileri daha da zorlamaya başlamıştır.

“OKUL AİLE BİRLİKLERİ YALNIZCA OKULA KAYNAK ARAMAK İÇİN ÇALIŞIYOR”

Yıllardır eğitime ayrılan ödenekler yüksek enflasyon karşısında yalnızca rakamsal olarak artarken, direkt eğitim hizmetlerine yönelik yatırımlar açısından hazırlanan bütçelerde okulların temel gereksinimlerini karşılayacak kadar artış yapılmamaktadır. Bu durumun kaçınılmaz sonucu olarak okullar en temel gereksinimlerini kayıt sırasında alınan bağışlar ve velilerden tertipli olarak toplanan paralarla karşılanmakta, okul aile birlikleri yalnızca okula kaynak yaratmak için çalışır hale gelmiştir.

“MEB BÜTÇESİNİN BÜYÜK KISMI İŞÇİ MASRAFLARINDAN OLUŞUYOR”

MEB bütçesinin, Merkezi İdare Bütçesi içindeki büyüklüğünün temel nedeni, iktidarın eğitime verdiği kıymetten çok, büyük ölçüde işçiye yapılan mecburî harcamalardan kaynaklanmaktadır. MEB bütçesinin büyük kısmını işçi masrafları (yüzde 72,34) ve toplumsal güvenlik devlet primi sarfiyatları (yüzde 8,63) oluşturmaktadır. Her yıl eğitime bütçeden en çok hissesi ayırdıklarını argüman edilse de bu hissenin yüzde 81’i mecburî olarak işçi harcamalarına gitmektedir. 2024 MEB bütçesi içinde mal ve hizmet alım masraflarının hissesi yüzde 7,30 (2023’te yüzde 8,95); sermaye sarfiyatları yüzde 9,16; cari transferler (aralarında dini vakıf ve derneklerin de olduğu kar gayesi gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler, hane halkına yapılan transferler vb.) yüzde 2,55 olarak belirlenmiştir.

“DEVLETİN EĞİTİM HARCAMALARI AZALIRKEN, HANE HALKININ CEBİNDEN YAPILAN HARCAMALAR ARTTI”

“ÖĞRETMENLER PARA BAĞLANTISINA GİRMEK ZORUNDA BIRAKILMAKTADIR”

Türkiye’de eğitim kurumlarının büyük kısmının mülkiyeti hala devlete ilişkin olmasına karşın, eğitim kurumlarında verilen hizmetlerin değerli bir kısmı geçtiğimiz yıllar içinde adım adım ticarileştirilmiş ve özelleştirilmiştir. Eğitimde yaşanan ticarileştirme ve özelleştirme uygulamaları, kimi vakit açık, lakin çoğunlukla kapalı olarak yapılmıştır. Bir taraftan eğitimin büyük bir kısmı vakitle birer ‘ticari işletme’ haline getirilen devlet okullarında sürdürülürken, öbür yandan eğitimin kamusal finansmanının tasfiye edilmesi yoluyla fakir halkın eğitim finansmanı içindeki hissesi daima artmıştır. Ülkemizde okulların değerli bir kısmı önemli manada ödenek kasveti çekerken, bakanlığın okullara muhtaçlığı kadar ödenek ayırmaması nedeniyle, okulların pek çok muhtaçlığı öğrencilerden sistemli olarak toplanan aidatlar, bağışlar ve okulların ticari faaliyetlerinden karşılanmaktadır. Eğitime bütçeden kâfi hisse ayrılmaması ve okullara gönderilen ödeneklerin zarurî harcamalara bile yetmemesi, okulların altyapı sıkıntıları ve fiziki donanım eksikliklerinin daima artmasına neden olmaktadır. Devlet okulları yıllardır adeta kaynak yaratmaya zorlanarak, öğretmenler ise öğrenci ve velileri ile ‘satıcı-müşteri’ ilgisi üzere para bağına girmek zorunda bırakılmaktadır.

“YETERLİ ÖDENEK AKTARILMADIĞI İÇİN YÖNETİMLER BAĞIŞ ALMAYA MECBUR BIRAKILIYOR”

MEB bilgilerine nazaran derslik başına düşen öğrenci sayısı gerçekte olduğundan düşük gösterilmesine karşın, bilhassa fakir işçi mahallelerinde Türkiye ortalamasının çok üzerinde kalabalık sınıf sorunu yaşanmaktadır. Okulların fiziki donanımı, en temel eğitim araç gereçlerinin olup olmaması, okulda öğrencilerden para toplanıp toplanmamasına nazaran değişiklik göstermektedir. Eğitim bütçesinin dışında oluşturulan fiili okul bütçelerinin tamamına yakını öğrencilerden çeşitli isimler altında toplanan aidatlar, okullarda yapılan kermesler, okul salonlarının şirketlere kiraya verilmesi, kimi okul salonlarının düğün, nişan ve gibisi ‘sosyal etkinlikler’ için kiralanması, okul bahçelerinin otopark yapılması vb. üzere etkinliklerden karşılanmaktadır. MEB okullara muhtaçlığı kadar ödenek göndermeyerek bir manada ‘kendi kaynağınızı kendiniz yaratın’ demektedir. Okullara paklık işçisi, güvenlik, kırtasiye materyallerinin temini için kâfi ödenek aktarılmadığı için yönetim ve okul aile birlikleri ‘bağış’ almaya mecbur bırakılmakta, bu durum da öğrenci velilerini önemli manada zorlamaktadır.

“EĞİTİM İŞÇİLERİ AÇLIK HUDUDUNDA YAŞIYOR”

MEB bütçesinin büyük kısmının işçi harcamalarına ayrılmış olması, eğitim işçilerinin geçim kasveti çekmediği manasına gelmemektedir. Hükümet yıllardır bütçeden en çok hissesi eğitime ayırdıklarını sav etse de yüz binlerce eğitim işçisi yıllardır açlık sonuna yakın, yoksulluk hududuna uzak bir hayat sürdürmektedir. Misyona yeni başlayan bir öğretmenin aldığı maaş ABD doları bazında 10 yıl evvelki düzeyin gerisindedir. 2014 yılında öğretmen maaşıyla 942 ABD doları alınabiliyorken bugün 795 ABD doları alınabilmektedir. 10 yıl evvel maaşıyla 14 çeyrek altın alabilen bir öğretmen, bugün maaşıyla 7 çeyrek altın alabilmektedir. Çeyrek altın üzerinden bakıldığında eğitim işçileri geçtiğimiz 10 yılda yarı yarıya fakirleşmiştir. Eğitim-öğretim sürecinin emektarları olan yardımcı hizmetliler, memurlar, idari ve teknik işçi açısından bakıldığında durum çok daha vahim boyutlardadır.

“EĞİTİM İŞÇİLERİNİN MAAŞLARI YOKSULLUK SONU ÜZERİNDE BELİRLENSİN”

Eğitim işçileri, bilhassa büyükşehirlerde yüksek kiralar nedeniyle önemli manada barınma sorunu yaşamakta, besin fiyatlarındaki artış nedeniyle sağlıklı beslenememektedir. Faturalarımıza yansıyan gerçek enflasyon, çarşıda, pazarda, mutfakta yaşadığımız hayat pahalılığı resmi enflasyonun çok üzerindedir. Yıllardır geçimlerini büyük ölçüde borçlanarak sürdüren, kredi ve borç batağına saplanan toplumun geniş kısımları üzere, eğitim ve bilim işçileri de yaşanan ekonomik dalgalanmadan ziyadesiyle etkilenmektedir. Bunun için eğitime ayrılan bütçenin en az iki kat arttırılmasını ve maaşlarımızın yoksulluk sonunun üzerinde belirlenmesini talep ediyoruz”

Eğitim Sen İzmir Şubeleri, basın açıklamasının sonunda 2024 yılı MEB bütçesinden taleplerini şöyle sıraladı:

• “2024 yılı için öngörülen eğitim ve yükseköğretim bütçeleri ile eğitim sisteminde yapısal hale gelen fiziki alt yapı, öğretmen, idari ve akademik işçi açıkları, araç gereç ihtiyacı ve gibisi problemlerin ve gereksinimlerin karşılanabilmesi mümkün değildir. MEB ve yükseköğretim bütçelerinin ulusal gelire oranı en az iki kat arttırılmalı ve OECD ortalamasına çıkarılmalıdır.

• MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan hisse başlangıç olarak en az iki kat arttırılmalıdır.

• Eğitim kurumlarının bütün muhtaçlıklarını karşılayacak bir bütçe sistemi oluşturulmalı, bütün okullara muhtaçlığı kadar ödenek ayrılmalıdır.

• Kamu kaynaklarının özel okullara aktarılması uygulamasına son verilmeli, özel okullara aktarılan kaynaklar, takviye ve teşvikler devlet okulları için harcanmalıdır.

• Öğretmen Meslek Kanunu’nda farklı meslek basamaklarına yönelik ekonomik iyileştirmeler bütün eğitim ve bilim işçilerine ayrımsız ve eşit bir halde yansıtılmalı, öğretmenleri ayrıştıran ve ‘eşit işe eşit ücret’ unsuruyla çelişen her türlü uygulamaya derhal son verilmelidir.

• Okul öncesi eğitim başta olmak üzere, eğitimin bütün kademelerinde öğrencilere en az bir öğün fiyatsız yemek verilmelidir.

• Eğitim yatırımları arttırılmalı, tüm kamu işçilerine fiyatsız okul öncesi kurumlar ve kreşler için bütçeden hisse ayrılmalıdır.

• Ek dersler başta olmak üzere, tüm ek ödemeler temel fiyata dahil edilmeli ve emekli maaşlarına yansıtılmalıdır.

• 2024 yılında aile ve çocuk yardımı başta olmak üzere, toplumsal yardımlar sembolik olarak belirlenmekten çıkarılmalı, toplumsal yardımlara günün şartlarına uygun ve muhtaçlık kadar artış yapılmalıdır.

• Öğretmen ve yardımcı hizmetli açıkları kapatılmalı, ataması yapılmayan öğretmenler öğretmenin tamamı takımlı olarak atanmalı, okullara ivedilikle 100 bin yardımcı hizmetli istihdam edilerek, süreksiz istihdam uygulamalarına son verilmelidir.

• Eğitime hazırlık ödeneği yalnızca öğretmenlere değil, tüm eğitim ve bilim işçilerine en az bir maaş fiyatında, devir başlarında olmak üzere yılda iki sefer ödenmelidir.

• Tüm eğitim ve bilim işçilerine insan onuruna yakışır bir fiyat ve sağlıklı çalışma şartları sağlanmalıdır”