Santorini’nin Külleri İzmir’in Geçmişine Işık Tutacak

AHMET BAYRAM – Tarihin en büyük volkanik patlamalarından biri olarak gösterilen Santorini Volkanı’ndan püsküren küller 3 bin 600 yıl sonra İzmir’deki Smyrna Antik Kenti’nde bulundu.

Santorini Adası’na yaklaşık 270 kilometre uzaklıkta rastlanan ve bilim adamlarınca incelenen küller, kentin geçmişine ait ipuçları verecek.

Arkeolojik kazılarda günümüzden 5 bin yıl öncesine ait yerleşim izlerine rastlanan ve İzmir’in kurulduğu yer olarak kabul edilen Smyrna Antik Kenti, Ege kültürü için oldukça önemli bir yere sahip. 2007’den bu yana Smyrna’da yürütülen kazılarda geçmişe ait pek çok bulgu ortaya çıktı.

Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Cumhur Tanrıver, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kazılarda İzmir’in kuruluşuna dair önemli verilere ulaşıldığını söyledi.

Yunan kültürüne ait ilk evin burada bulunduğunu hatırlatan Tanrıver, ‘Yunan kentinde insanların nasıl evler yaptığını, şehir planlamasının nasıl olduğunu Smyrna’da görmek mümkün. Ege dünyasının en erken yazılı eserine de burada rastlandı. Anadolu’da ilk büyük Yunan tapınağı olarak kabul edilen Athena Tapınağı da burada bulunuyor.’dedi.

Eski İzmir olarak da bilinen antik kentin önemli bir ticaret üssü olduğuna dikkati çeken Tanrıver, Smyrna’da, Filistin’den Yunanistan’a kadar olan geniş bir coğrafyada üretilen ürünlere ait izlere rastladıklarını dile getirdi.

Smyrna’da yerli ve yabancı üniversitelerden akademisyenlerin, öğrencilerin ve işçilerin katılımıyla yaklaşık 100 kişilik ekiple çok disiplinli bir kazı çalışması yürüttüklerini hatırlatan Tanrıver, ‘Bu yıl yaptığımız sondaj çalışmasında tarihte ‘Minos Patlaması’ diye de bilinen ve 10 bin yılın en büyük yanardağ patlaması olarak gösterilen Santorini Volkanı’na ait küller bulundu. Bu küller İzmir’in tarihinde yeni bilgilere ışık tutacaktır.’ değerlendirmesinde bulundu.

Tanrıver, Ege Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertuğ Öner ve ekibi tarafından belirli testlere tabi tutulan külün İzmir’in tarihi için önemli olduğunu vurguladı.

Santorini Patlaması’nın Minos Uygarlığı da dahil Ege havzasında önemli bölümünü deniz altında bırakan tarihin en büyük volkanik olaylardan biri olarak gösterildiğine işaret eden Tanrıver, Santorini Yanardağı’nın milattan önce 1650’lerde çok büyük bir şekilde patladığını ve küllerinin bütün Ege’ye yayıldığını anımsattı.

Tanrıver, antik kentlerde bu küllerin takibinin önemli bir çalışma olduğunu anlatarak, ‘Burada daha kapsamlı bir çalışmayla o külleri saptadık şimdi onların tarihsel sağlamasını yapıyoruz. Bu çalışma arkeoloji camiasına şunu sağlayacak. Biz bu patlamanın tarihini biliyoruz. Bu küller incelendiğinde bütün Akdeniz’in kaderini etkileyen bu patlamanın Smyrna’da nasıl değişikliklere neden olduğunu, buradaki insanları ve kültürü nasıl etkilediğini görme olanağını sunacak. Bize adeta bir mihenk taşı gibi bir gösterge olacak. Smyrna’da tam tarihlendiremediğiz bazı olayları da kronolojik olarak sıralama imkanı bulacağız.’ sözlerine yer verdi.